1️⃣ PONIEDZIAŁEK | Świat

 

 

WIADOMOŚCI  I CIEKAWOSTKI Z POLSKI I ZE ŚWIATA

 

MARYWILSKA 44. PODPALENIE NA ZLECENIE ROSYJSKICH SŁUŻB

Premier Donald Tusk poinformował, że pożar centrum handlowego Marywilska 44 w Warszawie był wynikiem podpalenia zleconego przez rosyjskie służby specjalne. „Część sprawców jest już w areszcie, reszta została zidentyfikowana i jest poszukiwana” – przekazał szef rządu. Dodał, że akcję koordynowała osoba przebywająca w Rosji.

Rocznicę pożaru upamiętniono także wspólnym oświadczeniem szefów MSWiA i Ministerstwa Sprawiedliwości. Przypomniano, że ogień zniszczył 1400 sklepów, a śledztwo – prowadzone przy wsparciu ABW i we współpracy ze stroną litewską – trwa od roku. Przesłuchano ponad 70 świadków i 530 poszkodowanych.

Władze zapowiadają, że wszyscy sprawcy i zleceniodawcy zostaną pociągnięci do odpowiedzialności.

 

ZUS DOPŁACI DO RACHUNKÓW ZA PRĄD

Seniorzy z uprawnieniami kombatanckimi mogą liczyć na dodatkowe wsparcie w postaci ryczałtu energetycznego. Świadczenie wypłacane przez ZUS co miesiąc wraz z emeryturą nie zależy od dochodów i przysługuje także wdowom lub wdowcom po osobach uprawnionych. W 2025 roku jego wysokość wynosi 312,71 zł „na rękę”.

Ryczałt przysługuje m.in. kombatantom, osobom represjonowanym oraz żołnierzom przymusowo zatrudnionym. Aby go otrzymać, należy złożyć wniosek dostępny na stronie ZUS oraz dokumenty potwierdzające uprawnienia – m.in. decyzję Urzędu ds. Kombatantów lub zaświadczenia wojskowe.

Dodatek podlega corocznej waloryzacji – obecna kwota wzrosła o niespełna 13 zł. ZUS przypomina, że niezależnie od liczby pobieranych świadczeń, ryczałt przysługuje tylko jeden.

To jedno z kilku dostępnych świadczeń – obok dodatku kombatanckiego (348,22 zł), kompensacyjnego (52,23 zł) czy dla działaczy opozycji (1878,91 zł).

 

MOST W MAURZYCACH TRAFI NA LISTĘ UNESCO

Zabytkowy most w Maurzycach (woj. łódzkie), zaprojektowany przez prof. Stefana Bryłę, to pierwsza na świecie całkowicie spawana stalowa przeprawa drogowa. Choć ma tylko 27 m długości, jego znaczenie dla światowego budownictwa jest ogromne – zastosowana tu nowatorska technika spawania zastąpiła nitowanie, rewolucjonizując inżynierię mostową.

Most powstał w 1928 r. nad rzeką Słudwią, a rok później został oddany do użytku. Dzięki nowoczesnej konstrukcji zyskał międzynarodowe uznanie, a w 1995 r. otrzymał amerykańską nagrodę Historic Welded Structure Award. Obecnie jest wyłączony z eksploatacji, ale nadal można go oglądać tuż przy DK92.

Dziś konstrukcja ma szansę zostać uznana za Pomnik Historii – prestiżowe wyróżnienie przyznawane przez Prezydenta RP – co otwiera drogę do wpisania jej na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Inicjatywę wsparła GDDKiA oraz Łódzki Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Wyróżnienie mostu byłoby hołdem dla polskiej myśli technicznej i dorobku prof. Bryły – pioniera spawalnictwa, uznanego także za granicą. To również szansa na przywrócenie należnego miejsca temu nieco zapomnianemu inżynieryjnemu przełomowi.

 

PUTIN ZA WZNOWIENIEM ROZMÓW POKOJOWYCH

Deklaracja Władimira Putina o gotowości do rozmów pokojowych z Ukrainą to odpowiedź na apel USA i europejskich przywódców o miesięczny rozejm. Jak stwierdził rosyjski prezydent, celem Rosji jest „przywrócenie trwałego pokoju”, a negocjacje miałyby się odbyć 15 maja w Stambule. Sprawę omówi z prezydentem Turcji.

Reakcją Moskwy poprzedziło sobotnie spotkanie w Kijowie, gdzie przywódcy m.in. Francji, Niemiec, Wielkiej Brytanii i Polski, wraz z Wołodymyrem Zełenskim i prezydentem USA Donaldem Trumpem (łączącym się zdalnie), wezwali do 30-dniowego zawieszenia broni od 12 maja.

Zełenski uznał wypowiedź Putina za „dobry znak”, ale eksperci przestrzegają przed nadmiernym optymizmem. – To próba zrzucenia odpowiedzialności za kontynuację wojny na Ukrainę i uniknięcia sankcji – ocenia Marek Menkiszak z Ośrodka Studiów Wschodnich. Przypomina też, że Rosja nie wstrzymała ofensywy – tego samego dnia wystrzeliła na Ukrainę 108 dronów.

 

STRATEGICZNE ZBLIŻENIE CHINY-BRAZYLIA

Prezydent Brazylii Luiz Inacio Lula da Silva rozpoczął trzydniową wizytę w Pekinie, której celem jest zacieśnienie współpracy z Chinami oraz podpisanie 16 umów w kluczowych obszarach – od rolnictwa i handlu po technologię, zdrowie i kulturę.

Wizyta wpisuje się w szerszą strategię wzmocnienia więzi gospodarczych i politycznych między Brazylią a Chinami. Lula spotka się z prezydentem Xi Jinpingiem, a rozmowy odbywają się na tle napięć handlowych USA z Chinami, które wpływają również na Amerykę Łacińską.

Brazylia – jako lider regionu – liczy, że zacieśnienie relacji z Chinami przyniesie korzyści całej Ameryce Łacińskiej. Brazylijska agencja ApexBrasil przygotowała 400 projektów mających zwiększyć eksport do Chin i zastąpić na tym rynku produkty amerykańskie.

To już czwarta wizyta Luli da Silvy w Chinach w ciągu dwóch lat, co podkreśla rosnące znaczenie wzajemnych relacji.

 

SENSACYJNE ODKRYCIE W TAJLANDII

Podczas prac konserwacyjnych przy świątyni Wat Dhammachak Semaram w północno-wschodniej Tajlandii archeolodzy natrafili na wyjątkowe artefakty sprzed 1300 lat. Pod fundamentami 13-metrowego piaskowcowego posągu leżącego Buddy z VII wieku odkryto gliniane naczynie z cenną kolekcją ozdób wykonanych ze złota, srebra i brązu.

Wśród 33 znalezisk znalazły się m.in. złote pierścienie, srebrne kolczyki oraz spiralne kolczyki z brązu, prawdopodobnie ofiary składane Buddzie w okresie państwa Dwarawati. W trakcie dalszych wykopalisk wydobyto m.in. złotą płytkę z wizerunkiem medytującego Buddy w geście Vitarka Mudra oraz uszkodzony ołowiano-cynowy relief z postacią stojącego Buddy i towarzyszących mu figur, w tym prawdopodobnie Phra Phroma – tajskiej wersji Brahmy.

Za głową posągu odkryto też zbryloną masę ziemi z trzema metalowymi płytkami, co może wskazywać na ich rytualne znaczenie.

Wszystkie artefakty trafiły do Muzeum Narodowego Phimai, gdzie zostaną poddane badaniom i konserwacji.